โครงการวิจัยเรื่อง “การสร้างคนคุณภาพแบบญี่ปุ่น” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาว่าประเทศญี่ปุ่นหล่อหลอมเยาวชนอย่างไร จึงสามารถสร้างบุคลากร
คุณภาพอันเป็นทรัพยากรสำคัญของประเทศมาโดยตลอด เป้าหมายของการวิจัยคือ การนำประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับเสนอต่อกระทรวง
ศึกษาธิการ โรงเรียน และสังคม เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาคุณภาพคนของประเทศไทยต่อไป กรอบแนวคิดการวิจัยกำหนดขึ้นจาก
ผลการสำรวจความคิดเห็นของคนญี่ปุ่นที่อาศัยในประเทศไทยจำนวน ทั้งสิ้น 59 คน โดย 85% ของผู้ตอบแบบสำรวจเป็นผู้อาศัยในประเทศไทย
ตั้งแต่ 5 ปีถึง 30 ปีขึ้นไป แบบสอบถามเป็นการตั้งคำถามปลายเปิดให้กลุ่มเป้าหมายคนญี่ปุ่นแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับรูปแบบพฤติกรรมที่
สังเกตพบ และเห็นว่าเป็นความแตกต่างระหว่างคนไทยกับคนญี่ปุ่นประมาณ 10 ข้อ โดยเนื้อหาเป็นการสอบถามว่า ในสถานการณ์หนึ่งๆ
คนไทยประพฤติปฏิบัติอย่างไร และในทำนองเดียวกัน หากเป็นคนญี่ปุ่นจะประพฤติปฏิบัติอย่างไร พร้อมกับขอให้กลุ่มเป้าหมายคนญี่ปุ่นระบุ
ด้วยว่าในเรื่องนั้นๆ ตนได้รับการอบรมมาอย่างไร และหากมีข้อคิดเห็นหรือประสบการณ์อื่นเพิ่มเติม ก็สามารถระบุเพิ่มเติมได้ โดยขอให้ยึด
เรื่องพฤติกรรมที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกันในสังคมเป็นหลักในการแสดงความคิดเห็น

จากแบบสอบถามคนญี่ปุ่นจำนวน 59 คนที่ได้รับ มีการแสดงความคิดเห็นทั้งสิ้น 526 ความคิดเห็น คณะผู้วิจัยได้คัดกรองเฉพาะความคิดเห็นที่
เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกันในสังคมจำนวน 453 ความคิดเห็น และทำการสังเคราะห์ข้อมูลเพื่อจัดเป็นหมวดหมู่  8 หัวข้อ
ได้แก่ มารยาททางสังคมความสำนึกต่อหน้าที่การทำงาน วิธีคิดที่แตกต่าง การเคารพต่อกฎระเบียบ การรักษาสิ่งแวดล้อม ความสะอาด เป็นระเบียบ
การตรงต่อเวลา และการให้ความสำคัญเรื่องการรับประทาน คณะผู้วิจัยได้นำ 8 หัวข้อดังกล่าวเป็นกรอบแนวคิดเพื่อใช้เป็นแนวทางการสัมภาษณ์
คนญี่ปุ่นที่ประเทศญี่ปุ่นจำนวน 7 คน ครูโรงเรียนระดับชั้นอนุบาล ประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้นและมัธยมศึกษาตอนปลายในประเทศญี่ปุ่น
รวมทั้งเข้าสังเกตการเรียนการสอนในโรงเรียนเพื่อศึกษาวิเคราะห์ว่ามีวิธีการสอนนักเรียนอย่างไร นอกจากนี้ คณะผู้วิจัยได้สัมภาษณ์แบบสุ่มกลุ่ม
คนญี่ปุ่นในประเทศไทยที่ได้ตอบแบบสอบถามทางอีเมล์ในขั้นตอนกำหนดกรอบแนวคิดการวิจัยจำนวน 7 คนเพื่อเป็น การตรวจสอบความถูกต้อง
ของข้อมูลและขอความคิดเห็นเพิ่มเติม โดยคัดเลือกเฉพาะผู้ที่มีบุตรและตอบแบบสอบถามครั้งแรกได้ตรงประเด็นมากที่สุด นอกจากนี้
คณะผู้วิจัยยังได้สำรวจความคิดเห็นของคนไทยจำนวน 12 คนที่อาศัยอยู่ในประเทศญี่ปุ่น เป็นระยะเวลาตั้งแต่ 10 ปีขึ้นไป เพื่อศึกษาว่าคนไทยมอง
คนญี่ปุ่นว่าเป็นคนคุณภาพหรือไม่อย่างไร รวมทั้งศึกษาข้อมูลจากวิชาจริยศึกษาและหนังสือที่เกี่ยวกับการสอนมารยาทต่างๆ ที่กล่าวถึงความ
คาดหวังแบบญี่ปุ่นในเรื่องพฤติกรรมที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกันในสังคมอีกด้วย

จากผลการศึกษาทั้งหมดพบว่าคำสำคัญที่สุดในการประพฤติปฏิบัติตนของคนญี่ปุ่นคือการไม่รบกวนผู้อื่น และวิธีการที่ต้องปฏิบัติเพื่อจะ
ไม่รบกวนผู้อื่นได้นั้นคือการต้องเข้มงวดต่อตนเอง สิ่งนี้คือหัวใจหลักของการสร้างคนคุณภาพแบบญี่ปุ่นนอกจากการไม่รบกวนผู้อื่นแล้ว
ญี่ปุ่นยังสอนให้ไม่รบกวนสิ่งแวดล้อมธรรมชาติอีกด้วย แนวคิดการหล่อหลอมเยาวชนแบบญี่ปุ่นนี้สามารถขับเคลื่อนไปในทิศทางเดียวกัน
ได้ทั้งประเทศ ไม่ใช่เป็นการขับเคลื่อนในแต่ละสังคมย่อยเพียงบางพื้นที่ แต่ครอบครัว โรงเรียน และสังคมรอบตัวต่างสอนในเรื่องเดียวกันเป็นผล
ทำให้การขับเคลื่อนนี้มีประสิทธิภาพ การสอนในโรงเรียนมีการฝึกปฏิบัติจริงเป็นการปฏิบัติจนติดกาย ไม่ใช่การท่องจำจนขึ้นใจ มีการวางเป้าหมาย
และกฎเกณฑ์การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม มีการปลูกฝังพฤติกรรมที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกันในสังคมที่ละเอียดและลึกซึ้ง การที่ผู้คนมีพฤติกรรมไป
ในทิศทางเดียวกันทั้งประเทศเช่นนี้ สามารถกล่าวได้ว่าพฤติกรรมนั้นเปรียบเสมือนเป็นวัฒนธรรมของชนชาติญี่ปุ่นไปแล้ว ในขณะที่ประเทศไทย
มีแนวโน้มที่ผู้ปกครองจะผลักภาระให้ทางโรงเรียนอบรมสั่งสอนเด็กมากกว่า และทั้ง 3 ฝ่าย คือครอบครัว โรงเรียน และสังคมของไทยยังคงสอนกัน
คนละเรื่อง ไม่สอดประสานกันเท่าที่ควรนอกจากนี้ จากการสัมภาษณ์กลุ่มเป้าหมายคนญี่ปุ่นที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลานานเกี่ยวกับเรื่อง
ที่พวกเขาคิดว่าจะเป็นประโยชน์ต่อการเรียนการสอนในโรงเรียนไทย สามารถสรุปข้อเสนอแนะได้ 10 เรื่อง  และคณะผู้วิจัยได้นำเสนอเรื่องเร่งด่วน
5 เรื่องที่สังคมไทยควรตระหนักอย่างจริงจัง เพื่อประโยชน์ในการอยู่ร่วมกันในสังคมและประโยชน์ในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ 

ประเทศไทยมีความพยายามที่จะผลักดันให้เข้าสู่ยุคเศรษฐกิจ 4.0 เมื่อเป็นเช่นนี้ สิ่งที่ขาดไม่ได้และต้องพัฒนาไปพร้อมกันคือ การพัฒนาทรัพยากร
มนุษย์ให้เป็น 4.0 เช่นกัน ซึ่งประเทศไทยยังไม่ได้เริ่มดำเนินการอย่างจริงจัง อนึ่ง ที่ผ่านมาประเทศไทยประสบความสำเร็จในการปลูกฝังเรื่องชาติ
ศาสนา พระมหากษัตริย์ที่สามารถขับเคลื่อนไปได้ทั่วทั้งประเทศ แสดงให้เห็นว่าหากจะยกระดับคุณภาพของคนไทยเพิ่มเติมโดยดำเนินการอย่างเป็น
ระบบทั้งประเทศในเรื่องที่งานวิจัยฉบับนี้ได้เสนอแนะไว้ก็น่าจะสามารถกระทำได้เช่นเดียวกัน